جرات مندی یا همان توانایی ابراز وجود مفهومی در روانشناسی است که به عنوان یکی از مهارت‌های اساسی زندگی در نظر گرفته می‌شود. یادگیری این مهارت به شما کمک می‌کند تا در عین حال که احترام دیگران را حفظ می‌کنید و برای حریم آن‌ها ارزش قائل هستید، از حقوق خود نیز آگاه بوده و بتوانید به درستی از آن‌ها دفاع کنید. افراد برای کسب مهارت جرات مندی باید به شناخت کافی از خود دست یابند و در تعامل با دیگران مهارت نه گفتن و ارتباطات غیرکلامی را نیز بیاموزند. در واقع با استفاده از تکنیک‌های مختلف و همچنین کمک گرفتن از روانشناسان و متخصصان، افراد می‌توانند جرات مندی را در خود افزایش دهند.
منبع: جرات مندی
تعریف جرات مندی
برای اینکه بتوانید فرد جرات مندی باشید و مهارت ابراز وجود را به درستی بیاموزید پیش از هر چیز لازم است که تعریف دقیق و درستی را از این مفهوم در ذهن خود پرورش دهید. طبق تعریف روانشناسان جرات مندی نوعی سبک ارتباطی سالم است که به افراد کمک می‌کند افکار، احساسات و ارزش‌های خود را آزادانه با دیگران به اشتراک گذاشته و در عین حال به ارزش‌ها و باورهای دیگران نیز احترام بگذارند. برخورداری از مهارت جرات مندی به ما کمک می‌کند تا بتوانیم حقوق خود را در زندگی بشناسیم و به شیوه‌ای درست از آن‌ها دفاع کنیم. شیوه‌ای که در آن نیازی به هیچ‌گونه رفتار پرخاشگرانه‌ای نیست و حقوق انسان در ازای پایمال کردن حقوق فرد دیگری به دست نمی‌آید.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه مهارت های زندگی کلیک کنید.
اجزای جرات مندی
مهارت جرات مندی بر 7 مؤلفه اساسی استوار است که موارد زیر را دربرمی‌گیرد.
1. برخورداری از توانایی کافی برای ابراز عقاید خود
2. توانایی درخواست تغییر رفتار از دیگران هنگام مواجه شدن با رفتارهای نامطلوب و آزاردهنده
3. توانایی رد درخواست‌های غیرمنطقی و نابه جای دیگران بدون ابراز تنش و پرخاشگری
4. ابراز احساسات مثبت و منفی خود
5. توانایی شروع و حفظ کردن تعاملات اجتماعی سالم
6. پذیرش و قبول کاستی‌های خود
7. ابراز جملات متعارف هنگام رویارویی یا جدا شدن از دیگران
راه‌های افزایش مهارت جرات مندی
جرات مندی چیزی نیست که به طور خود به خود در ما وجود داشته باشد بلکه مهارتی است آموزش پذیر که با تمرین و تلاش برای افزایش آگاهی بهبود می‌یابد. ما در ادامه به چند راهکار اصلی برای افزایش توانایی ابراز وجود اشاره کرده‌ایم.
1. آشنایی با حقوق اصلی خود و دیگران در ارتباطات اجتماعی
اساس مهارت جرات مندی این است که فرد بتواند آزادانه ابراز وجود کند و در عین حال حقوق دیگران را نیز رعایت کرده و به ارزش‌های آن‌ها احترام بگذارد. رعایت این امر مستلزم این است که در ابتدا از خود بپرسید آیا با حقوق اصلی خود و دیگران در ارتباطات اجتماعی آشنا هستید یا خیر؟ از جمله حقوق اساسی انسان‌ها در روابط بین فردی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
– همه ما حق داریم برای زندگی شخصی خود تصمیم بگیریم و در عین حال باید به دیگران نیز اجازه دهیم که برای زندگی‌شان تصمیم بگیرند.
– همه ما مستحق این هستیم که با ما محترمانه رفتار شود و در عین حال وظیفه داریم که با دیگران نیز محترمانه رفتار کنیم.
– ما حق داریم که خواسته‌های نامعقول دیگران را بدون احساس گناه رد کنیم. در مقابل لازم است که به دیگران نیز اجازه دهیم که به شیوه مؤدبانه و جراتمندانه با ما مخالفت کنند.
– همه ما حق داریم تا کنترل سرنوشت خود را در دست بگیریم در نتیجه باید متقابلاً این فرصت را در اختیار دیگران نیز قرار دهیم.
– همه ما حق داریم دیدگاه شخصی خودمان را در زندگی دنبال کنیم و لازم است که بتوانیم به نظرات و دیدگاه دیگران نیز احترام بگذاریم.
2. تلاش برای خودآگاهی و شناخت خود
اولین گام برای اینکه بتوانید در روابط بین فردی به نظرهای خود و دیگران احترام بگذارید و رفتارهای محترمانه‌ای با آن‌ها داشته باشید این است که در ابتدا بتوانید به شناخت و خودآگاهی کافی در مورد باورها و احساسات خود برسید. کسی که درک و پذیرش کافی در مورد خود ندارد مسلما در درک دیگران نیز موفق نخواهد بود.
برای آشنایی بیشتر در زمینه مهارت‌های ارتباطی کلیک کنید.
3. یادگیری نه گفتن قاطع
“نه” گفتن درست یکی از توانمندی‌های اصلی افراد جرات مند است. در واقع اگر می‌خواهید فرد جرات مندی باشید لازم است که بتوانید نه گفتن را بیشتر در خود تمرین کنید و به شیوه‌ای اصولی آن را بیاموزید. افرادی که قاطعانه مخالفت کردن را آموخته‌اند همواره در روابط بین فردی خود با اعتماد به نفس کافی رفتار می‌کنند و بدون اینکه بترسند و یا اینکه بخواهند رفتار بدی از خود نشان دهند به شیوه‌ای قانع کننده و قاطع درخواست‌های نامناسب دیگران را رد می‌کنند.
4. ارتقای زبان بدن و مهارت‌های غیر کلامی
جرات مند بودن تنها مهارتی کلامی نیست بلکه این مسئله خود را در زبان و حالات بدنی نیز نشان می‌دهند. در واقع افراد جرات مند از مهارت‌های غیر کلامی بالاتری نیز برخوردارند و بدون صحبت کردن هم به عنوان افرادی قاطع شناخته می‌شوند. در همین راستا لازم است که تلاش کنید همواره شنونده و پذیرا باشید. تن صدای محکم و استواری داشته باشید و هنگام گفت‌وگو یا برقراری ارتباط با دیگران داشتن تماس چشمی مناسب را فراموش نکنید.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره تلفنی کلیک کنید.
سؤالات متداول
– آیا کلاس‌های آموزشی یا کتاب‌های خاصی جهت تقویت مهارت جرات مندی وجود دارد؟
بله. در کارگاه‌های آموزشی تحت عنوان مهارت‌های زندگی که توسط روانشناسان برگزار می‌شود این مهارت نیز آموزش داده می‌شود. همچنین در این زمینه کتاب‌های خودیاری مختلفی تألیف شده است که خواندن آن‌ها می‌تواند به شما کمک کند. اگر فردی بسیار منفعل هستید و در ابراز عقاید خود مشکل دارید و یا بالعکس هنگام گفت‌وگو در اکثر موارد دچار تنش و پرخاشگری می‌شوید مراجعه به یک روانشناس و پیگیری جلسات روان درمانی بیش از هر چیز می‌تواند به شما کمک کند. برای دریافت مشاوره در زمینه مهارت جرات مندی میتوانید با مرکز مشاوره روانشناسی کانون مشاوران تماس بگیرید.
منبع: جرات مندی