افسردگی انواع مختلفی دارد و به دلایل گوناگونی به وجود می‌آید. یکی از انواع افسردگی‌ها که در بسیاری از افراد شایع است، افسردگی فصلی بوده که به علت تغییرات نور خورشید و اختلال در عملکرد سروتونین ایجاد می‌شود. این نوع افسردگی بیشتر در فصل‌های سرد بروز پیدا می‌کند اما ممکن است افرادی آن را در فصل تابستان هم تجربه کنند. توجه داشته باشید که هنگامی برچسب اختلال به فردی می‌زنیم که حداقل دو سال در یک فصل مشخص دچار این مشکل باشد. آگاهی از عوامل تشدیدکننده و روش‌های درمان افسردگی فصلی، در فرایند درمان آن به شما کمک می‌کند.
منبع: افسردگی فصلی
افسردگی فصلی
بعد از تغییر فصل میزان نور در روز تغییر پیدا می‌کند و بر اثر این اتفاق افراد زیادی احساس غم، اندوه و ناراحتی می‌کنند که با کاهش سرعت در کارها و بی‌حوصلگی همراه است. این نوع ناراحتی و اندوه بیشتر در پاییز اتفاق می‌افتد به دلیل این که با اتمام روزهای بلند و همراه با آفتاب تابستان ساعت‌هایمان را تغییر می‌دهیم و این تغییر ساعت، کوتاه شدن روزها و اختلال در عملکرد سروتونین باعث می‌شود که فرد دچار افسردگی شود که عموما با تغییر فصل این مشکل برطرف خواهد شد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه افسردگی کلیک کنید.
علت افسردگی فصلی
دلایل افسردگی در فصل‌های مختلف به شرح زیر است:
1. علت افسردگی فصلی در فصل‌های سرد
عدم تعادل و تنظیم سروتونین در بدن که یکی از انتقال‌دهنده‌های مهم عصبی است و در ایجاد خلق‌وخوی مناسب نقش دارد یکی از دلایلی است که افراد در فصل زمستان و پاییز دچار این افسردگی می‌شوند. مقدار پروتئین انتقال‌دهنده‌های سروتونین در بدن افراد مبتلا به افسردگی فصلی به دلیل کم شدن نور خورشید و کوتاه شدن طول روز در ماه‌های سرد 5 درصد بیشتر از ماه‌های تابستان است و این افزایش باعث کاهش سروتونین در سیناپس‌ها و در نتیجه ایجاد این افسردگی می‌شود.
همچنین ملاتونین هورمونی است که خواب را تنظیم می‌کند و بیشتر در تاریکی ترشح می‌شود. زمانی که در فصل‌های سرد شب‌ها طولانی‌تر می‌شود ملاتونین بیشتری در بدن فرد ترشح می‌شود که او را دچار بی‌حالی و خواب‌آلودگی می‌کند. ویتامین D نیز نقش بسیار مهمی در فعالیت سروتونین دارد اما در فصل زمستان و پاییز به دلیل کمبود نور آفتاب ممکن است افراد دچار کمبود ویتامین D شوند که در نهایت موجب افسردگی فصلی در فرد خواهد شد.
2. علت افسردگی فصلی در تابستان
تابش زیاد نور خورشید باعث می‌شود که ملاتونین در بدن افراد بسیار زیاد ترشح شود و این ترشح بیش از حد و خارج شدنش از حالت تعادل می‌تواند خواب فرد را دچار اختلال کرده و او را دچار افسردگی کند. این عدم تعادل می‌تواند عملکرد سروتونین را تحت تاثیر قرار بدهد و خلق‌خو را تغییر دهد. ممکن است افسردگی در فصل تابستان به دلیل حساسیت به گیاهان و آب وهوا به وجود بیاید و خلق وخوی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. هوای گرما و گرمازدگی نیز از دلایلی است که ممکن است فرد را دچار این افسردگی کند.
علائم افسردگی فصلی
افسردگی فصلی در هرکدام از فصل‌ها ممکن است اتفاق بیفتد و در هرکدام ازآن‌ها علائم مختلفی دارند. این نشانه‌ها در فصل‌های سرد ممکن است مشترک باشند اما در پاییز علائم بیشتری دارند. علائم افسردگی در تابستان کمی متفاوت‌تر است. باید توجه داشته باشید با اتمام فصل این علائم هم باید از بین بروند و فرد بهبود پیدا کند.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه علائم افسردگی کلیک کنید.
1. علائم افسردگی فصلی در تابستان
افسردگی فصلی در تابستان شیوع کمتری دارد اما ممکن است در بعضی از افراد به وجود بیاید و این افسردگی با علائمی مانند کاهش اشتها و کاهش وزن، کم‌خوابی، آشفتگی و بی‌قراری، اضطراب و پریشانی و رفتار‌های همراه با پرخاشگری همراه است.
2. علائم افسردگی فصلی در پاییز
اصلی‌ترین زمانی که افراد دچار افسردگی فصلی می‌شوند فصل پاییز است و علائم آن شامل پایین آمدن خلق و احساس غمگینی، افزایش اشتها همراه با تمایل به مصرف شیرینی، خستگی زیاد در طول روز، کاهش تمرکز، تحریک‌پذیری اعصاب و پرخاشگری، تمایل به تنهایی و دور شدن از اجتماع، کاهش انرژی، نداشتن انگیزه برای انجام کارها، عدم لذت در برابر چیزهایی که قبلا لذتبخش بوده، کاهش میل جنسی و تمایل داشتن به نور آفتاب است.
3. علائم افسردگی فصلی در زمستان
افسردگی فصلی عموما برای فصل سرما است که زمستان را نیز شامل می‌شود. علائم افسردگی در فصل زمستان شامل تحلیل رفتن انرژی بدن، خواب بسیار زیاد، پرخوری، افزایش وزن، علاقه زیاد به مصرف کربوهیدارت مانند ماکارونی، ذرت، نوشابه و دوری از اجتماع است.
تشخیص افسردگی فصلی
برای این که تشخیص داده شود فرد دچار این افسردگی است باید حالت‌های غمگینی در فصلی خاص 2 سال تکرار شود و شما در فصل‌های دیگر این احساسات را نداشته باشید. اگر متوجه شدید حدود دوسال است که در فصلی خاص دچار غم و اندوه می‌شوید به طور سرخود دست به درمان نزنید و حتما از یک روانشناس کمک بگیرید.
عوامل تشدیدکننده افسردگی فصلی
جنسیت: زنان 4 برابر بیشتر از مردان دچار افسردگی فصلی می‌شوند.
عوامل جغرافیایی: افرادی که از خط استوا دور هستند به دلیل این که نور آفتاب کمتری دریافت می‌کنند بیشتر دچار این افسردگی می‌شوند.
سابقه خانوادگی: افرادی که در سابقه خانوادگی‌شان شخصی وجود داشته که هرگونه‌ای از افسردگی را داشته است بیشتر ممکن است دچار افسردگی فصلی شوند.
داشتن اختلال افسردگی یا دوقطبی: اشخاصی که به هرگونه از افسردگی و دوقطبی مبتلا هستند زمینه بیشتری برای ابتلا به افسردگی فصلی دارند که اگر به این افسردگی دچار شوند علائم‌شان تشدید می‌گردد.
سن و سال: احتمال ابتلا به این افسردگی در جوانان بیشتر از سالمندان است. این اختلال حتی در کودکان و نوجوانان هم به وجود می‌آید.
پیشگیری از افسردگی فصلی
اگر احساس می‌کنید که با تغییر فصل خلق‌وخوی پایینی پیدا کردید و در زندگی‌تان اختلالاتی ایجاد شده حتما با یک پزشک در میان بگذارید و آزمایش‌های لازم را انجام بدهید. اگر تشخیص داده شد که شما به این نوع افسردگی مبتلا شده‌اید برای پیشگیری از تکرار آن در سال‌های آینده بهتر است با یک مشاور در ارتباط باشید و در کنار آن یک رژیم غذایی متعادل را در نظر بگیرید که انرژی شما را تامین کند. سعی کنید حداقل سه روز در هفته را به ورزش اختصاص دهید و از اجتماع هم فاصله نگیرید. سعی کنید در طول فصل‌هایی که خلق و خوی پایینی دارید به بیرون از خانه بروید و کمی قدم بزنید. در خانه ماندن می‌تواند احوالات شما را بدتر کند.
درمان افسردگی فصلی
درمان‌های متفاوتی برای این افسردگی وجود دارد که ممکن است به تنهایی برای فرد پاسخ دهد یا لازم باشد که آن‌ها را باهم ترکیب کرد.
1. دارو درمانی
داروهایی که برای درمان افسردگی فصلی استفاده می‌شوند به داروهای بازدارنده بازجذب سروتونین شناخته می‌شود. دارویی به نام بوپروپیون توسط سازمان غذا و داروی آمریکا نیز برای این بیماری معرفی و تایید شده است. توجه داشته باشید که بدون مشورت با متخصص نباید از این داروها برای برطرف کردن افسردگی استفاده کنید به دلیل این که می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند.
برای شناخت بیشتر در زمینه داروهای ضد افسردگی کلیک کنید.
2. نوردرمانی
در زمانی که به دلیل کمبود نور فرد دچار افسردگی فصلی می‌شود برای جذب نور و برطرف کردن مشکل هر روز باید به مدت 20 تا 60 دقیقه در معرض جعبه نور مصنوعی درخشانی قرار بگیرند. با این کار علائم افسردگی فرد به شدت کاهش پیدا می‌کند. این جعبه‌های نورانی به طور عادی بیست برابر بیشتر از نور عادی محیط داخلی است. این کار را عموما باید از اوایل پاییز تا اوایل بهار انجام داد.
3. روان‌درمانی
رفتار درمانی شناختی رویکردی است که عموما روانشناسان برای درمان افسردگی فصلی از آن استفاده می‌کنند که افکار منفی را حذف می‌کنند و افکار مثبت را جایگزین می‌نمایند. در کنار آن روشی به عنوان فعال‌سازی رفتاری هم استفاده می‌شود تا به فرد کمک کند فعالیت‌هایی که برایش جذاب و لذتبخش است را شناسایی کرده و آن‌ها را انجام دهد. در این حالت می‌تواند فصلی که او را آزار می‌دهد راحت‌تر سپری کند. مشاوره تلفنی در این زمینه به شما کمک می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره تلفنی کلیک کنید.
4. مصرف ویتامین‌‌های D
این نوع درمان به اندازه روش‌های درمانی دیگر مناسب نیست اما به دلیل این که در آزمایش بیشتر افرادی که دچار این افسردگی هستند کمبود ویتامین D مشهود است پزشکان استفاده از مکمل‌های این ویتامین را توصیه کرده‌اند و تا حدودی می‌تواند تاثیرگذار باشد. برای دریافت مشاوره در زمینه افسردگی فصلی میتوانید با مرکز مشاوره روانشناسی کانون مشاوران تماس بگیرید.
منبع: افسردگی فصلی