ترس از پرنده یا (ornithophobia)، در واقع به ترس غیر منطقی، شدید و مداوم از هر نوع پرنده گفته می‌شود که پاسخ اضطرابی فوری ایجاد می‌کند. همچنین پرنده هراسی یکی از انواع اختلالات فوبیای خاص است که در دسته اختلالات اضطرابی قرار می‌گیرد. عوامل مختلفی مانند تجربه ناگوار، دریافت اطلاعات و حتی آمادگی ژنتیکی می‌تواند در ایجاد این اختلال نقش داشته باشد. خوشبختانه فوبیا و مخصوصا ترس از پرنده درمان پذیر بوده و از روش‌های گوناگونی برای بهبود افراد می‌توان بهره برد. در ادامه به علل، علائم و بهترین راهکارهای درمان پرنده هراسی خواهیم پرداخت پس همراه ما باشید.
منبع: ترس از پرنده
ترس از پرنده یعنی چه؟
ترس از پرنده نوعی اختلال فوبیای خاص است که در آن فرد به دنبال هرگونه ارتباطی با پرنده، دچار وحشت بسیاری می‌شود. ارتباط با پرنده، می‌تواند از شنیدن کلمه پرنده تا تماس با دسته‌ای از پرنده‌ها را شامل شود. نکته‌ای که درمورد انواع فوبیا و ترس‌ها وجود دارد این است که فرد می‌داند ترسش غیرمنطقی است، بااین‌حال در هنگام مواجهه با موضوع ترس، نمی‌تواند منطقی عمل کند. واکنش‌های فیزیولوژیک ترس، به‌سرعت شروع شده و فرد را همراه خود می‌کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اختلال فوبیای خاص کلیک کنید.
چرا باید به ترس از پرنده توجه کرد؟
شاید در وهله اول، ترس از پرندگان مسئله چندان بااهمیتی به نظر نرسد بااین‌حال تعمیم یافتن این ترس‌ها می‌تواند مشکلات بسیاری را برای فرد ایجاد کند. تعمیم یافتن به این معناست که فرد در ابتدا، صرفاً با دیدن پرنده‌ها می‌ترسد. به‌تدریج با تماشای پرنده‌ها در تلویزیون نیز، فرد احساس ترس می‌کند. این حالت تا جایی ادامه پیدا می‌کند که فرد حتی از خواندن کلمه پرنده نیز دچار ترس می‌شود. تعمیم یافتن فوبی، می‌تواند حتی مسائلی که ارتباط نزدیکی با پرندگان دارند را نیز شامل بشود. برای مثال دیدن یک پر، همان احساسی را در فرد ایجاد کند که دیدن پرندگان ایجاد می‌کرده است.
افراد ممکن است برای جلوگیری از ایجاد احساس ترس، به‌تدریج رفتارهای خود را محدود کنند. آن‌ها ممکن است یک قرار دوستانه در پارک را به دلیل احتمال حضور پرنده‌ها کنسل کنند. درنتیجه به علت پیشرونده بودن ترس از پرنده، باید به درمان آن‌ها توجه کرد.
احتمال اختصاصی بودن ترس از پرنده
ترس از پرنده، می‌تواند در برخی از بیماران، بسیار اختصاصی باشد. برای مثال آن‌ها ممکن است به‌جای اینکه از انواع پرنده‌ها بترسند، فقط از کبوترها بترسند. حتی در میان کبوتران نیز، ممکن است فرد صرفاً از کبوترهای سفید بترسد.
حالت دیگری از اختصاصی بودن فوبیا این است که فرد، تنها در یک حالت خاص از پرنده‌ها می‌ترسد. برای مثال پرواز پرنده‌ها، ترس را در وی ایجاد می‌کند اما دیدن پرنده در حالتی که خوابیده خیر.
نشانه‌های ترس از پرنده
این افراد در صورت مواجهه با پرندگان دچار ترس و وحشت بسیاری می‌شوند. ترس آن‌ها به‌اندازه‌ای است که تلاش می‌کنند از محیط فرار کنند. این وضعیت می‌بایست برای حداقل 6 ماه ادامه پیدا کند.
یکی از نکات مهم در زمینه تشخیص فوبیا، توجه به نشانه‌ها در کودکان است. ممکن است اضطراب در کودکان به‌صورت بی‌قراری و یا گریه نشان داده شود. درنتیجه اگر شما والدین فرزندی هستید که در مواجهه با پرندگان به گریه می‌افتد و یا هرگونه بی‌قراری دیگری را نشان می‌دهد، بهتر است با یک متخصص کودکان مشورت کنید.
اگرچه واکنش‌هایی نظیر بالا رفتن ضربان قلب، احساس لرزش در پاها، تنگی نفس، خشکی دهان و نشانه‌هایی از این دست، شایع‌ترین پاسخ‌های اضطرابی در فوبیاها هستند؛ بااین‌حال واکنش ترس در هر فرد می‌تواند منحصربه‌فرد و متفاوت از دیگران باشد.
برای آگاهی بیشتر در زمینه فوبیا و ترس کلیک کنید.
دلایل ایجادترس از پرنده
تجربه ناگوار
یک تجربه تلخ از مواجهه با پرنده، می‌تواند باعث شروع ترس از پرنده‌ها باشد. برای مثال حمله یک پرنده می‌تواند باعث شروع یک فوبیا شود. یکی از نکاتی که باید به آن توجه داشت، این است که خاطره بد، الزاماً ارتباط مستقیم با پرنده ندارد. پرنده می‌تواند صرفاً یک عنصر حاضر در خاطره بد باشد. برای مثال در یک فرد، پرواز دسته‌ای کلاغ و به دنبال آن وقوع زمین‌لرزه، باعث شده بود تا فرد نسبت به کلاغ‌ها دچار ترس و وحشت بشود.
مشاهده یک صحنه ناگوار از دلایل ترس از پرنده
گاهی اوقات فرد، در یک تجربه ناگوار با پرنده درگیر نبوده است؛ اما این صحنه را در تلویزیون دیده و یا شاهد چنین تجربه‌ای برای دیگران بوده است.
دریافت اطلاعات
اطلاع یافتن از اخباری راجع به خطرناک بودن پرنده‌ها به‌صورت مطالعه کتاب و یا تماشای یک مستند می‌تواند باعث ایجاد ترس از پرنده شده باشد.
آمادگی ژنتیکی
برخی از افراد، به لحاظ سیستم فیزیولوژی آمادگی بیشتری برای واکنش نشان دادن به مسائل دارند. این افراد در صورت مواجهه با موضوعات مختلف با شدت بیشتری واکنش نشان می‌دهند.
درمان ترس از پرنده
با وجود اینکه فوبیا، یکی از شایع‌ترین اختلالات هستند، اما به‌خوبی به درمان پاسخ می‌دهند. فرضیه اصلی در درمان تمامی فوبیا این است که افراد مبتلا به آن، فکر می‌کنند قرار است اتفاق ناگواری برای‌شان بیفتد. برای مثال آن‌ها تصور می‌کنند که پرنده، به چشمشان نوک خواهد زد و یا مبتلا به یک بیماری است. از طرفی آن‌ها معمولاً برای جلوگیری از واکنش‌های اضطراب و ترسشان از مواجهه با پرنده‌ها دوری می‌کنند. این مسئله باعث می‌شود تا آن‌ها هرگز فرصتی برای آزمودن این تصور که پرنده به آن‌ها آسیب می‌زند، پیدا نکنند. در نتیجه در جلسات درمان می‌بایست آن‌ها را در مواجهه با موضوع ترسشان قرار داد و در این شرایط نگاه داشت تا جایی که به این باور برسند، قرار نیست اتفاق ناگواری پیش آید. روش‌های مواجهه با موضوع ترس شامل انواع زیر است.
برای آشنایی بیشتر در زمینه درمان فوبیا کلیک کنید.
حساسیت‌زدایی منظم
در این روش، تکنیک‌های آرام‌سازی مانند ریلکسیشن به فرد آموزش داده می‌شود. پس از اینکه فرد یاد گرفت تا از طریق روش‌های آرام‌سازی اضطرابش را کنترل کند، با کمک درمانگر، یک سلسله‌مراتب از موضوعاتی که باعث ترس او می‌شود، تهیه می‌گردد. سپس فرد در مواجهه با شرایطی قرار می‌گیرد که کمترین میزان اضطراب را در وی ایجاد می‌کرده و تلاش می‌شود تا با استفاده از تکنیک‌هایی که یاد گرفته، خود را آرام نگه دارد. پس از حل موفقیت‌آمیز هر مرحله، درمانگر و بیمار، به سراغ موضوع بعدی در فهرست می‌روند.
یادگیری مشاهده‌ای برای درمان ترس از پرنده
یکی از نکاتی که می‌تواند به افراد کمک‌کننده باشد، مشاهده فردی است که بدون ترس با موضوع ترس آن‌ها روبه‌روشده و هیچ آسیبی نمی‌بیند. سپس از وی خواسته می‌شود تا رفتارهای الگو را تقلید کند. این روش غالبا در کنار حساسیت‌زدایی استفاده می‌شود و به‌تنهایی به کار نمی‌رود.
غرقه سازی
تفاوت غرقه سازی با حساسیت‌زدایی در شدت آن است. در این روش به‌جای مواجهه تدریجی، فرد را برای مدتی در معرض موضوعی که از آن می‌ترسد، قرار می‌دهند.
واقعیت مجازی
استفاده از تکنولوژی واقعیت مجازی، مورد توجه درمانگران فوبیا قرار گرفته است. در این شرایط، فرد احساس می‌کند که در مواجهه با موضوع ترسش قرارگرفته است؛ اما از طرفی به استفاده از واقعیت مجازی و حضور درمانگر آگاه است. این حالت در بیمارانی که ترس شدیدی را تجربه می‌کنند، کمک می‌کند.
دارودرمانی برای ترس از پرنده
داروهای ضد اضطراب، می‌تواند اضطراب فرد را کاهش داده و درنتیجه باعث عدم بروز واکنش ترس بشوند. بااین‌حال تأثیر آن‌ها یک تأثیر موقت بوده و اثر درمانی ندارد. برای مثال اگر شما دچار ترس از پرنده هستید و می‌خواهید فرزندتان را به باغ‌وحش ببرید. میتوانید با استفاده از داروهای ضد اضطراب، روزتان را با خیال راحت‌تری بگذرانید؛ اما با استفاده از این داروها نمی‌توانید ترس از پرنده را درمان کنید. روانشناسان معتقدند برای اینکه درمان ترس از پرنده، موفق باشد، می‌بایست در جریان مواجهه، میزانی از ترس در فرد تجربه شود. به همین خاطر استفاده همزمان از دارو و درمان روانشناسی، باعث اختلال در فرایند درمان خواهد شد.
برای شناخت بیشتر در زمینه داروهای ضد اضطراب کلیک کنید.
سوالات متداول
چرا توجه به ترس از پرنده مهم است؟
فرد برای جلوگیری از ترسی که دارد، به‌تدریج زندگی خود را محدود می‌کند و با توجه به‌پیش رونده بودن این محدودیت، مشکلات بسیاری برای وی پیش خواهد آمد.
آیا برای درمان ترس از پرنده می‌توان از دارو استفاده کرد؟
خیر. داروها صرفاً می‌توانند اضطراب فرد را در حین مواجهه با موضوع کاهش دهند اما نمی‌توانند فوبی را از بین ببرند.
منبع: ترس از پرنده