تربیت نوجوان نسبت به کودک همواره چالش‌ها و دغدغه‌های بیشتری برای والدین به همراه دارد چراکه نوجوانان تمایل به استقلال بیشتری دارند و از همین رو همانند کودکان از پدر و مادر خود اطاعت نمی‌کنند. آن‌ها در مسیر هویت یابی که چالش اصلی این برهه از زندگی آن‌ها را تشکیل می‌دهد، به دنبال برقراری ارتباط بیشتر با گروه دوستان هستند و به این ترتیب تأثیرپذیری کمتری از والدین دارند. در این شرایط بسیاری از والدین با فرزند خود دچار تنش و درگیری شده و نمی‌دانند که در مسیر زندگی چگونه باید به او کمک کنند. ما در ادامه با در نظر گرفتن نظرات روانشناسان کودک و نوجوان تلاش کرده‌ایم تا به توصیه‌هایی در این زمینه اشاره نماییم.
منبع: تربیت نوجوان
تربیت نوجوان | نکات طلایی برای والدین
هنگامی که فرزند شما به دوره نوجوانی می‌رسد دچار تغییراتی در رفتار خود می‌شود که ممکن است برایتان بی‌سابقه باشد و واکنش‌های منفی را در شما برانگیزد. برای اینکه بتوانید در این دوران راحت‌تر با فرزندتان کنار بیایید لازم است با نیازهای خاص افراد در دوران نوجوانی آشنا باشید. این شناخت به شما کمک می‌کند که درک بیشتری از شرایط نوجوان داشته باشید و از همین رو رفتارهای مناسب‌تری را نیز از خود نشان دهید. ما در ادامه با ارائه چند نکته طلایی تلاش کرده‌ایم تا به افزایش این شناخت کمک کنیم و در مسیر تربیت نوجوان به شما یاری برسانیم:
1- برای تربیت نوجوان پیش از هر چیز روی مهارت کنترل هیجانات خود کار کنید
نوجوانان به دلیل احساس نیاز بیشتر به استقلال و فردیت ممکن است بی‌هیچ بهانه‌ای با شما مخالفت کنند و یا دائماً رفتارهای مبتنی بر طغیان‌گری و سرکشی از خود نشان دهند. والدین وقتی می‌بینند فرزندی که تا دیروز مطیع آن‌ها بوده امروزه اینگونه رفتار می‌کند پیش از هر فکری ابتدا عصبانی می‌شوند و اغلب واکنش‌های تندی نشان می‌دهند. بسیار اهمیت دارد که در این شرایط با مهارت کنترل خشم آشنا باشید و بتوانید احساسات منفی درون خود را مدیریت نمایید. در همین راستا زمانی که احساس می‌کنید بسیار عصبانی شده‌اید گفت‌وگو را قطع کنید و از فرزندتان بخواهید تا حرف‌های خود را زمان دیگری که هردویتان آرام هستید مطرح کند. آشنایی با سایر تکنیک‌های کنترل خشم و مدیریت استرس در این شرایط به شما کمک می‌کند تا فضای آرام‌تری را برای فرزندتان فراهم کنید و نگذارید که او از محیط امن خانه فاصله بگیرد.
2- زمان‌هایی را صرفاً برای بودن کنار یکدیگر اختصاص دهید
نوجوانان بیش از هر زمان دیگری به دریافت توجه و تأیید از دنیای بیرونی خود احتیاج دارند. برای اینکه بتوانید این نیاز فرزندتان را برآورده کنید تلاش نمایید تا زمان بیشتری را به بودن در کنار فرزندتان اختصاص دهید و در طول این مدت به او نشان دهید که برای او و علاقه‌مندی‌هایش ارزش قائل هستید. برای مثال شما میتوانید از فرزندتان بخواهید تا بلیت کنسرتی که خود دوست دارد را برای هردویتان بگیرد و یا باهم فعالیت‌های مشترکی انجام دهید که فرزندتان به آن علاقه دارد. همچنین انجام کارهای ساده‌ای نظیر خوردن وعده‌های غذایی در کنار هم و یا درخواست از نوجوان برای پختن غذاهای مورد علاقه خود نیز می‌تواند مفید باشد. این کارها به افزایش صمیمیت میان شما کمک می‌کند و ارتباط میان شما را نیز تقویت می‌نماید.
3- برای تربیت نوجوان دوست داشتن و تأیید کردن را با یکدیگر اشتباه نگیرید
افراد در هر دوره سنی به خصوص در دوران نوجوانی به پذیرش و دوست داشته شدن بی‌قید و شرط نیاز دارند. اما این مسئله به معنای این نیست که شما باید هر کاری که فرزندتان انجام می‌دهد را تأیید نمایید. آنچه در این دوران لازم است این است که شما باید تمرین کنید که به جای مورد هدف قرار دادن شخصیت فرزندتان بر کارهای او متمرکز شوید و به او بفهمانید که با وجود همه علاقه‌ای که به او دارید با بعضی کارهایش موافق نیستید. متأسفانه بسیاری از والدین نمی‌توانند این موضوع را رعایت کنند.
برای مثال وقتی می‌بینند نوجوان کاری خلاف میل آن‌ها انجام می‌دهد، با رفتارهایی نظیر طرد و سرزنش امنیت عاطفی رابطه والد فرزندی را به هم می‌ریزند. در سوی دیگر طیف برخی والدین برای اینکه به فرزندشان نشان دهند که او را دوست دارد هر کار نادرست او را تأیید می‌کنند و در واقع از مدیریت رفتارهای مخرب فرزندشان دست می‌کشند. در نتیجه بسیار اهمیت دارد تا بتوانید دوست داشتن و تأیید کردن را دو مقوله جدا از هم در نظر بگیرید و به یاد داشته باشید دوست داشتن به معنای تأیید کردن رفتارهای فرد مقابل نیست.
4- رابطه نوجوان با دوستان خود را به درستی مدیریت کنید
یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های والدین در مورد فرزندان نوجوان رابطه آن‌ها با گروه دوستان است. در واقع اکثر پدر و مادرها از این می‌هراسند که نوجوانشان با دوستان نابابی آشنا شود و به همین خاطر در آسیب‌های اجتماعی خاصی نظیر مصرف مواد یا برقراری روابط جنسی بی‌قید و بند درگیر شود. برای اینکه بتوانید مدیریت بهتری در این زمینه داشته باشید در قدم اول تلاش کنید تا حساسیت فرزندتان را در این باره برانگیخته نکنید و هرگز در مورد دوستان نوجوان در مقابل او بدگویی نکنید. در عوض تلاش کنید تا شناخت بیشتری در مورد دوستان او به دست بیاورید و خودتان نیز با آن‌ها در ارتباط باشید.
همچنین آشنا شدن با خانواده‌های دوستان نوجوان به شما کمک می‌کند تا حلقه حمایتی مناسبی را تشکیل دهید و از بروز بسیاری از آسیب‌ها پیشگیری نمایید. در همین راستا میتوانید گاهی دوستان فرزندتان را به خانه دعوت کنید و شناخت مستقیم‌تری در مورد آن‌ها به دست بیاورید. البته بسیار اهمیت دارد که این فضا شکل تجسس نداشته باشد و در قالب یک رابطه دوستانه صورت بگیرد. برای آگاهی بیشتر در زمینه نوجوان کلیک کنید.
5- برای تربیت نوجوان انعطاف‌پذیر و مستدل عمل کنید
افراد در سنین نوجوانی به قدرت استدلال بالاتری دست می‌یابند آن‌ها نمی‌توانند صرفاً از توصیه‌های شما بدون اینکه دلیلی بشنوند اطاعت کنند. درنتیجه هرگونه محدودیتی می‌خواهید برای فرزندتان در نظر بگیرید در مورد آن به طور منطقی با فرزندتان گفت‌وگو کنید. همچنین وضع کردن قوانین خشک و انعطاف‌پذیر اغلب به واکنش‌های منفی و افراطی در نوجوان می‌انجامد.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه رفتار صحیح با نوجوان کلیک کنید.
سؤالات متداول
– فرزند من در سنین نوجوانی بسیار درون گرا شده و اصلاً با اطرافیان ارتباط برقرار نمی‌کند این امر طبیعی است یا از ویژگی‌های نوجوان است؟ چگونه می‌توانم به او کمک کنم؟
معمولاً روانشناسان برای نوجوانان تشخیص اختلال نمی‌گذارند و در این زمینه بسیار محتاط عمل می‌کنند چراکه بسیاری از ویژگی‌ها و رفتارهای نابهنجار نوجوان از بحران‌های مرتبط با این دوره نشات می‌گیرد. برای مثال سردرگمی در رسیدن به هویت دلخواه، پذیرفته نشدن در گروه دوستان و فقدان اعتماد به نفس از جمله مسائلی هستند که می‌توانند منجر به بروز واکنش‌های شبه افسردگی شوند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه میتوانید از خدمات مرکز مشاوره روانشناسی کانون مشاوران بهره‌مند شوید.
منبع: تربیت نوجوان