اعتیاد رفتاری چیست و چگونه ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟ امروزه متخصصان بر این باورند که اعتیاد تنها به مواد مخدر اختصاص ندارد و برخی رفتارها نیز می‌توانند حالت اعتیادی پیدا کنند. از جمله اعتیادهای رفتاری که امروزه رسماً توسط انجمن روانپزشکی آمریکا مورد تأیید قرار گرفته است قماربازی بیمارگون می‌باشد. همچنین مواردی نظیر اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای، اعتیاد به سکس و اعتیاد به اینترنت به عنوان اختلالات جدید مطرح شده‌اند که باید تحقیق و بررسی‌های بیشتری درباره آنان صورت گیرد. با این حال توجه داشته باشید که این نوع اعتیاد نیز باید مورد درمان قرار گیرد چراکه می‌تواند عواقب ناخوشایندی برای فرد به همراه داشته باشد. ما در ادامه در مورد اعتیاد رفتاری و انواع آن اطلاعات بیشتری را ارائه کرده‌ایم پس تا انتها با ما همراه باشید.
منبع: اعتباد رفتاری
اعتیاد رفتاری چیست؟
متخصصان معتقدند پرداختن افراطی به انجام برخی رفتارها می‌تواند مسیرهای اعتیادی در مغز را فعال کرده و به پیامدهای جسمانی یا روانی مشابهی بیانجامد. در واقع واژه اعتیاد دیگر تنها به مصرف مواد مخدری نظیر تریاک، هروئین و شیشه اختصاص ندارد و بسیاری از افراد به رفتارهای لذت بخشی نظیر قماربازی، سکس، بازی‌های رایانه‌ای یا کارکردن با اینترنت اعتیاد پیدا می‌کنند چراکه این فعالیت‌ها همانند مواد مخدر می‌توانند مسیر دوپامینرژیک سیستم عصبی را فعال کنند.
این مسیر که مسئول ایجاد احساس لذت است در صورت فعالیت بیش از حد به عامل بیرونی ایجاد کننده دوپامین وابسته می‌شود و همین امر یک رفتار ساده را به یک اجبار تبدیل می‌کند. به طوری که فرد برای انجام آن احساس فشار کرده یا فکر می‌کند نمی‌تواند در برابر آن مقاومت داشته باشد.
برای آگاهی بیشتر در زمینه شناخت اعتیاد کلیک کنید.
ویژگی‌های اعتیاد رفتاری
اعتیاد رفتاری چه ویژگی‌هایی دارد و چگونه می‌توانیم بفهمیم که رفتارهایی نظیر قماربازی حالت اعتیادی پیدا کرده‌اند؟ متخصصان بر این باورند که اگر یک رفتار لذت بخش به صورت مکرر و مستمر تکرار شود؛ پرداختن به آن منجر به بروز اختلال چشمگیر در اعمال روزانه می‌شود و این مسئله می‌تواند به عنوان یک رفتار اعتیادی مد نظر قرار بگیرد. از جمله دیگر ویژگی‌هایی که متخصصان برای تشخیص این مشکل مد نظر قرار می‌دهند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
– احساس اجبار و فشار برای انجام فعالیت دلخواه و به دست آوردن احساساتی نظیر هیجان و لذت
– بی‌قراری هنگام تلاش برای نپرداختن یا متوقف کردن فعالیت
– داشتن تلاش‌های مکرر ناموفق جهت کنترل، کاهش یا توقف رفتار مورد نظر
– اشتغال ذهنی دائمی با رفتار اعتیادی
– احساس نیاز برای روی آوردن به رفتار مذکور در شرایط ناراحتی و درماندگی
– دچار شدن به مشکلات متعدد در جنبه‌های مختلف زندگی نظیر تحصیل، شغل یا ارتباطات خانوادگی به دلیل پرداختن بیش از حد به آن رفتار
انواع اعتیاد رفتاری
اعتیاد رفتاری تشخیص جدیدی در طبقه اختلالات اعتیادی است که در آخرین ویراست راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی توسط انجمن روان پزشکان آمریکا به رسمیت شناخته شده است. با این حال اعضای این انجمن تنها قماربازی بیمارگون را به طور رسمی به عنوان یک اعتیاد رفتاری مطرح کرده‌اند و معتقدند شواهد پژوهشی در مورد سایر اختلال‌های مطرح شده در این زمینه هنوز به حد نصاب نرسیده است. با این حال موارد زیر نمونه‌های احتمالی اعتیاد رفتاری هستند که متخصصان هنگام مشاهده آن‌ها باید ملاحظات لازم را در نظر بگیرند.
– اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای
– اعتیاد به ابزارهای الکترونیک
– اعتیاد به سکس
– اعتیاد به مشاهده پورنوگرافی
– اعتیاد به خود ارضایی
– اعتیاد به کار
برای اطلاع بیشتر در زمینه اعتیاد به قمار و اعتیاد به کار کلیک کنید.
عوامل خطرساز در زمینه ابتلا به اعتیاد رفتاری
عوامل مختلفی می‌توانند در تبدیل شدن یک رفتار به حالت اعتیادی نقش داشته باشند که ما در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره کرده‌ایم.
ابتلا به سایر اختلال‌های روان شناختی
مطالعات نشان می‌دهد بسیاری از افراد درگیر در اعتیاد رفتاری نظیر قماربازی بیمارگون به مشکلات روانشناختی دیگری نظیر شخصیت ضد اجتماعی، اختلالات افسردگی و دو قطبی، اختلالات مصرف سایر مواد به خصوص اختلالات ناشی از الکل دچار هستند. این مشکلات می‌توانند آسیب‌پذیری فرد را در برابر دچار شدن به اعتیاد رفتاری افزایش دهند و روند بروز آن را تسریع نمایند.
وجود مؤلفه‌های زیستی و ژنتیکی
بررسی‌هایی که روی دوقلوها انجام شده نشان می‌دهد اعتیاد رفتاری در دوقلوهای همسان شایع‌تر است. این نتیجه نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی خاصی می‌توانند در این مسئله دخیل باشند. با این حال کارشناسان بر این باورند که عوامل زیستی تنها نوعی آمادگی را در فرد ایجاد می‌کنند که در تعامل با عوامل خطرزای محیطی عمل کرده و منجر به بروز این مشکل می‌شوند. در نتیجه وجود سابقه خانوادگی در مورد ابتلا به این اختلالات به طور قطع تعیین کننده ابتلای سایر اعضا نیست.
درمان اعتیاد رفتاری
امروزه همانند اعتیاد به مواد، برای اعتیادهای رفتاری نیز درمان‌های متعدد و گوناگونی طراحی شده‌اند. بسیاری از افراد از این درمان‌ها و کارایی آن‌ها خبر ندارند و برای رفع مشکل خود تنها تلاش می‌کنند تا رفتار مورد نظر را به یک باره کنار بگذارند. این مسئله در اکثر موارد به شکست می‌انجامد و در دراز مدت با شدت گرفتن اعتیاد رفتاری همراه است. اما درمان‌های روان شناختی نوین نظیر درمان شناختی رفتاری به افراد کمک می‌کنند تا عوامل زیربنایی مؤثر در بروز اختلال خود را بشناسند و با رفع آن‌ها درمان پایدارتری را تجربه نمایند.
همچنین این درمان‌ها با آموزش راهکارهایی برای مقابله با وسوسه به افراد کمک می‌کنند تا احساس کنترل بیشتری بر رفتارهای خود داشته باشند و در آینده دوره‌های بازگشت کمتری را تجربه نمایند. برای اینکه بتوانید نوع مناسبی از درمان را انتخاب نمایید و شدت اختلال خود را بسنجید لازم است که به یک روانشناس یا روانپزشک مراجعه نمایید.
برای شناخت بیشتر در زمینه مشاوره ترک اعتیاد کلیک کنید.
سؤالات متداول
– آیا استفاده از گروه درمانی که در اعتیاد به مصرف مواد رواج دارد در زمینه اعتیاد رفتاری نیز می‌تواند مؤثر باشد؟
بله، در درمان اعتیاد رفتاری از روش‌های مشابه با درمان سوءمصرف مواد استفاده می‌شود که گروه درمانی نیز یکی از آن‌هاست. در این روش افرادی که دارای تجربیات مشابه هستند در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و به هم کمک می‌کنند تا بتوانند از سلطه رفتارهای افراطی خود بیرون آمده و یک زندگی جدید را تجربه نمایند. با این حال در کنار این موضوع میتوانید برای دریافت مشاوره در زمینه اعتیاد رفتاری با مرکز مشاوره روانشناسی کانون مشاوران تماس بگیرید.
منبع: اعتباد رفتاری