بی احترامی فرزندان به والدین می‌تواند علل مختلفی داشته باشد و لازم است که والدین نحوه برخورد صحیح با این رفتار فرزندشان را بدانند. معمولا اولین واکنش والدین در مواجهه با بی احترامی فرزندان، زیر سوال بردن روش‌های تربیتی خود است یا شاید این تصور پیش بیاید که گستاخی فرزندم به طور تمام به خود او مربوط است و در تربیت من هیچ نقصی وجود ندارد. در هر یک از این حالت‌ها ابتدا باید بدانید که بی‌احترامی کردن کودکان و نوجوانان ناشی از چیست و سپس به دنبال راهکارهای اثربخش برای رفع آن باشید. در ادامه این مقاله به بررسی دلایل و روش‌های برخورد با بی احترامی فرزندان می‌پردازیم.
منبع: بی احترامی فرزندان به والدین
بی‌احترامی کردن به چه معناست؟
والدین برای خود قواعد و قوانین نانوشته‌ای دارند که سعی می‌کنند با رعایت کردن آن‌ها و انتقال‌شان به فرزندان خود شیرازه خانواده نگه داشته شود. بسیاری از این قواعد به ارث برده شده از خانواده‌های مادر و پدر است اما خود والدین نیز با گذشت نسل‌ها تمایل به تغییر دادن هریک از این قوانین دارند.
واژه احترام از حرمت و حریم نگاه داشتن مشتق می‌شود یعنی کسی که احترام کسی را حفظ می‌کند در واقع به حد و مرزهای رفتاری، اخلاقی و عقیدتی او ارج می‌نهد و به آن توجه می‌کند. بنابراین، بی‌احترامی‌کردن به معنای بی‌توجهی به ارزش‌های فرد است.
همان‌طور که گفته شد قوانین خانواده‌ها با یکدیگر متفاوت است و منجر به متفاوت بودن مصادیق بی‌احترامی به والدین نیز می‌شود. به‌طور مثال، در خانواده‌ای صدا کردن پدر و مادر با نام آن‌ها ممکن است بی‌احترامی تلقی شود اما در خانواده‌ای دیگر نشان‌دهنده صمیمیت بوده و حتی فرزند به این امر تشویق شود. پس می‌بینیم که موارد بی‌احترامی در خانواده‌ها بستگی به آداب و رسوم، عقاید مذهبی، فرهنگ و… دارد. اما در مجموع، رفتارهای زیر مصادیقی از بی‌احترامی تلقی می‌شود:
_فریاد زدن بر سر والدین
_ناسزاگویی به والدین
_پیروی نکردن از دستورات
_پریدن وسط حرف والدین
_سلام نکردن هنگام ورود به خانه
علل بی احترامی فرزندان به والدین و نحوه برخورد با آن‌ها
بهترین و اصلی‌ترین راه هنگام مواجهه اولیه با بی‌احترامی کودکان و نوجوانان، نادیده گرفتن آنان است. اما این راهکار زمانی اثربخش است که علت اصلی این موضوع برای شما مشخص باشد. علل بی‌احترامی و راهکارهای برخورد با آن به طور کلی شامل موارد زیر است:
1. عدم شناخت ارزش‌های خانواده
بسیاری از کودکان و نوجوانان قبل از آنکه انتظارات رفتاری والدین خود را بشناسند با رفتارهای تنبیهی و تشویقی بی‌دلیل و ناخواسته مواجه می‌شوند.
راهکار: رابطه خود با فرزندتان را افزایش دهید. در میان بازی‌ها و گفتگوهای روزمره سعی کنید از ارزش‌های اخلاقی و رفتاری مورد قبول خود صحبت کنید. این عمل منجر به فهم بیشتر قوانین خانواده توسط فرزند شما می‌شود.
2. فراموش کردن ارزش‌های خانواده از علل بی احترامی فرزندان به والدین
گاهی ممکن است این موضوع به علت بازیگوشی کودکان یا مناسب نبودن زمان و مکان آموزه‌های اخلاقی و رفتاری شما پیش بیاید. فراموش کردن در کودکان کم سن‌تر بیشتر اتفاق می‌افتد و آموزش آنان از اهمیت بیشتری برخوردار است.
راهکار: مهم‌ترین اصل در آموزش به کودکان، تکرار و تمرین است. همواره برای درونی‌شدن آموزه‌های خود به اشکال مختلف سعی در مرور ارزش‌های خود داشته باشید. به‌کارگیری روش‌های فرزندپروری می‌تواند کمک بسیاری به شما در این زمینه کند.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه سبک‌های فرزندپروری کلیک کنید.
3. بی‌احترامی علامتی برای جلب توجه
بسیاری از فرزندان به خاطر مسائل خانواده و نیز شخصیت‌شان، نیاز به توجه زیادی از جانب والدین دارند. کودک یا نوجوان گاهی به‌طور عمدی و یا ناخودآگاه به والدین‌شان بی‌احترامی می‌کنند تا با تنبیه یکدیگر هم که شده توجه آن‌ها را به خود جلب کند.
راهکار: زمان بیشتری را به فرزند خود اختصاص دهید. سعی کنید متوجه عمق حالات و رفتارهای او شوید. هیچ رفتار کودکی بی‌دلیل نیست. با شناخت بیشتر فرزندتان به او و خودتان کمک بیشتری خواهید کرد.
4. بی‌احترامی واکنشی برای رعایت حریم من
هر خانواده‌ای با توجه به رعایت مرزها و حریم‌های اعضای خانواده به سه دسته مرز خانوادگی در هم تنیده، گسسته و مشخص تقسیم می‌شود. اگر خانواده شما مرزهای گسسته و یا درهم تنیده داشته باشد دچار مشکلات بسیاری خواهد شد. در این صورت است که فرزند برای واکنش به دخالت‌های بی‌جای شما یا بی‌تفاوتی محض‌تان دست به بی‌احترامی می‌زند. با این کار تلاش می‌کند تا به شما پیام دهد که مرزهای شخصی من را رعایت کنید، نه جلوتر بیاید و نه عقب‌تر بروید.
راهکار: سعی کنید با کمک گرفتن از یک مشاوره خانواده و پیش گرفتن راه‌حل‌های قبلی سعی در مشخص کردن مرزهای خانوادگی داشته باشید.
برای آگاهی بیشتر در زمینه مشاوره خانواده کلیک کنید.
5. اعتراض برای کشمکش‌های والدین از علل بی احترامی فرزندان به والدین
هیچ کودک یا نوجوانی از نزاع‌های والدین خود خرسند نیست. دعواهای والدین خشم درونی فرزند شما را زیاد می‌کند. این خشم به هر شکلی سعی در بروز دارد که یکی از این راه‌ها بی‌احترامی کردن است.
راهکار: تا حد امکان نزاع‌های بین خود و همسرتان را در خلوت خودتان انجام دهید. سعی کنید فرزند شما همواره عشق و محبت بین‌تان را نظاره‌گر باشد نه بی‌حرمتی‌ها و دعواهایتان را.
6. الگوگیری و تقلید از اطرافیان
یکی از راه‌های یادگیری یک رفتار، الگوبرداری و تقلید است. کودکان و نوجوانان همواره والدین را مرجعی برای رفتارهای خود انتخاب می‌کنند. اگر فرزند شما بی‌احترامی می‌کند شاید این موضوع در خانواده شما یا اطرافیان‌تان مانند فامیل و دوستان خانوادگی رایج باشد.
راهکار: تا حد امکان سعی کنید محیطی امن به لحاظ رعایت احترام یکدیگر برای فرزند خود فراهم کنید. اگر موارد بی‌حرمتی در اطراف مشاهده کردید که ممکن است بر فرزندتان تاثیر بگذارد، سعی کنید برای کودک یا نوجوان خود توضیح دهید که به چه دلیل این رفتارها اشتباه است.
7. نوسانات رفتاری و خلقی دوران بلوغ از علل بی احترامی فرزندان به والدین
دوران بلوغ یکی از سخت‌ترین دوران‌هایی است که نوسانات خلقی و رفتاری بسیاری برای نوجوانان دارد. عصبی بودن مداوم، پرخاشگری‌ها یا حتی بالا بردن صدا توسط فرزندتان بخش طبیعی زندگی اوست. او عمیقاً تمایلی به ناراحت کردن شما و بی‌احترامی ندارد اما ترشح هورمون‌ها برای او مسئله‌ساز می‌شوند.
راهکار: با دوره بلوغ آشنایی بیشتری پیدا کنید. بحران ناشی از طبیعت زندگی فرزندتان را بپذیرید و خود را جای او بگذارید. از دریچه نگاه او به زندگی نگریستن می‌تواند کمک شایانی در گذراندن بحران این دوره توسط فرزند نوجوان‌تان کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه نوجوان کلیک کنید.
8. احتمال وجود اختلال‌های رفتاری
زیاده از حد شدن بسیاری از رفتارهایی که شما بی‌احترامی می‌دانید، ناشی از اختلال‌های بیش‌فعالی و عدم تمرکز، نافرمانی مقابله‌ای و سلوک است.
راهکار: بهتر است در صورت بیش‌ازحد بودن این بی‌احترامی‌ها، از روانشناس متخصص کودک و نوجوان مشورت بگیرید. تشخیص این امر تنها توسط یک متخصص امکان‌پذیر است.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره کودک کلیک کنید.
نکته پایانی
عوامل و راهکارهای بالا مواردی کلی هستند که در هر خانواده متفاوت است. بهترین راه برای حل مشکل، آن است که از مشاورین خانواده و کودک و نوجوان برای برطرف کردن مشکل خود کمک بگیرید. برای دریافت مشاوره در زمینه تربیت فرزندان میتوانید با مرکز مشاوره روانشناسی کانون مشاوران تماس بگیرید.