وسواس موکنی یا همان تریکوتیلومانیا نوعی اختلال در وضعیت روانی است که در آن فرد احساس تمایل شدید و تکرار شونده‌ای را برای کندن موهای سر، ابرو و سایر نقاط بدن تجربه کرده و علی رغم تلاش‌های خود، نمی‌تواند این کار را متوقف کند. این مسئله با ایجاد تغییرات ظاهری ناخوشایند در وضعیت موی سر و بروز لکه‌های پوستی می‌تواند پیامدهای روانی و اجتماعی زیادی را برای فرد به بار بیاورد و عملکرد او را در حوزه‌های مختلف زندگی کاهش دهد. خوشبختانه امروزه درمان‌های متعددی همچون درمان شناختی رفتاری وجود دارد که می‌توانند برای غلبه و درمان این مشکل به فرد کمک کنند.
منبع: وسواس موکنی چیست؟
اختلال وسواس موکنی و علائم آن
تریکوتیلومانیا یا همان وسواس موکنی یکی از انواع فرعی اختلال وسواس است که در آن فرد میل شدیدی نسبت به کندن موهای سر و بدن خود دارد و با انجام این کار احساس کاهش تنش می‌کند. افراد مبتلا معمولاً نوعی احساس اجبار را برای کندن موهای خود تجربه کرده و احساس می‌کنند که نمی‌توانند این عمل را تحت کنترل خود بگیرند یا آن را متوقف کنند. به طور کلی علائم وسواس را می‌توان به موارد زیر خلاصه کرد.
– کندن مکرر موها به خصوص در ناحیه سر، ابرو و مژه. البته ممکن است فرد به کندن موی هر ناحیه از بدن خود تمایل پیدا کند.
– احساس تنش و فشار زیاد قبل از کندن موها یا هنگامی که فرد تلاش می‌کند در برابر این کار مقاومت کند.
– احساس لذت یا آرامش پس از کندن موها
– ریزش قابل توجه موها و بروز طاسی در نواحی سر یا از دست دادن موهای ابرو و مژه
– در دهان گذاشتن موها، جویدن یا خوردن موهای کنده شده
– تلاش‌های مکرر و ناموفق برای جلوگیری از کندن موها
– کاهش عملکرد فرد در زندگی خانوادگی، شغلی، اجتماعی و تحصیلی
پیامدهای ابتلا به وسواس موکنی
ممکن است وسواس موکنی در ابتدا موضوعی جدی به نظر نرسد اما تداوم یافتن این مشکل می‌تواند به پیامدهای منفی جدی در زندگی منجر شود. از جمله این پیامدها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
1. پریشانی‌های هیجانی
بسیاری از افرادی که دچار تریکوتیلومانیا هستند پس از انجام این کار احساس شرم، خجالت‌زدگی و حتی تحقیر شدن را تجربه می‌کنند. تداوم یافتن این احساسات منفی در خیلی از این موارد به درگیری با اختلالات روانی خاصی نظیر افسردگی، اضطراب و یا سوءمصرف الکل می‌انجامد.
برای آگاهی بیشتر در زمینه درمان اضطراب کلیک کنید.
2. کاهش عملکرد شغلی و اجتماعی
از دست دادن موها و دچار شدن به مشکلاتی نظیر طاسی سر می‌تواند خجالت‌زدگی بسیاری را برای افراد مبتلا به بار بیاورد و باعث شود که اعتماد به نفس آن‌ها آسیب ببیند. اغلب افراد درگیر با این مشکل معمولاً تلاش می‌کنند تا از حضور در اجتماع تا حد امکان خودداری کنند و از همین رو بسیاری از فرصت‌های شغلی را نیز از دست می‌دهند.
3. بروز آسیب‌های مرتبط با پوست و مو
کندن و کشیدن دائم موها می‌تواند منجر به مشکلات پوستی مختلفی شود و بروز انواع عفونت‌ها را در این نواحی افزایش دهد. علاوه بر این، کندن موها برای مدت طولانی می‌تواند بر روند رشد موهای سر نیز تأثیر بگذارد و منجر به طاسی سر یا در نیامدن مجدد موها شود.
علل ابتلا به وسواس موکنی
عوامل مختلفی می‌توانند در بروز وسواس موکنی در افراد دخیل باشند. از جمله این عوامل می‌توان به نقش فاکتورهای ژنتیکی، ابتلا به اختلالات روانی خاصی نظیر اضطراب، افسردگی، وسواس و درگیری با استرس‌های روزمره و مزمن اشاره کرد. در واقع یک عامل خاص مسئول این مشکل نیست بلکه ترکیبی از عوامل مذکور می‌توانند در بروز آن تاثیر بگذارند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره وسواس کلیک کنید.
روش‌های درمان تریکوتیلومانیا
امروزه برای درمان این مشکل روش‌های مختلفی طراحی شده‌اند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
برای آشنایی بیشتر در زمینه درمان وسواس کلیک کنید.
1. تمرین عادات معکوس
این درمان اصلی‌ترین روش برای بهبود علائم وسواس موکنی در افراد است. این تمرین نوعی رفتار درمانی است که توسط روانشناسان آموزش داده می‌شود. بر این اساس شما می‌آموزید که موقعیت‌های تنش‌زا را به خوبی شناسایی کنید و در این موقعیت‌ها رفتارهای سالمی را جایگزین رفتار مخرب موکنی نمایید. در این حالت مثلاً ممکن است درمانگر از شما بخواهد هر بار که دستتان برای کندن مو به سمت سر می‌رود رفتاری معکوس نظیر نوازش موها را انجام دهید یا تلاش کنید با مشت کردن و بستن دست‌ها از انجام این کار خودداری نمایید. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه وسواس کلیک کنید.
2. درمان شناختی برای بهبود وسواس موکنی
درمانگران شناختی معتقدند افکار و باورهای ما ریشه تمامی رفتارها و احساساتمان هستند. از همین رو آن‌ها تلاش می‌کنند تا در جلسات روان درمانی باورهای بنیادین و تحریف شده مرتبط با وسواس موکنی را شناسایی کنند و روش‌های جایگزینی افکار مخرب با افکار سالم را به مراجع آموزش دهند.
3. دارو درمانی
در برخی موارد که وسواس در فرد شدت بسیاری پیدا کرده و با اضطراب و کاهش عملکرد شدید همراه است، روانشناس مراجع را به یک روان پزشک ارجاع می‌دهد تا در کنار روان درمانی دارو درمانی را نیز آغاز نماید. معمولاً در درمان تریکوتیلومانیا از داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای نظیر کلومی پرامین و داروهای آنتی سایکوتیک آتیپیک نظیر الانزاپین استفاده می‌شود.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه داروهای ضد افسردگی کلیک کنید.
سؤالات متداول
– برای درمان وسواس موکنی باید به چه متخصصی مراجعه کنم؟
روانشناسان بالینی و روان پزشکان از جمله متخصصانی هستند که می‌توانند در درمان این مشکل شما را یاری کنند. روانشناسان با استفاده از جلسات روان درمانی روند بهبودی را پیش می‌برند و روان پزشکان نیز در صورت لزوم داروهای مورد نیاز را تجویز می‌کنند. برای دریافت مشاوره در زمینه وسواس موکنی میتوانید با مرکز مشاوره روانشناسی کانون مشاوران تماس بگیرید.
منبع: وسواس موکنی چیست؟