تحقیر نوجوانان یکی از اشتباهات بسیار مخرب والدین و معلمان است که می‌تواند پیامدهای طولانی مدت و آزار دهنده‌ای را برای فرد به همراه بیاورد. دوران نوجوانی زمانی است که فرد تلاش می‌کند که خود را بسازد و هویت تازه‌ای را تعریف کند. تحقیر شدن از سوی افراد مهم زندگی و بزرگ‌ترها می‌تواند تا حد زیادی اعتماد به نفس نوجوان را تحت تأثیر قرار داده و شخصیتی شکننده برای او بسازد. در واقع لازم است که والدین به یکسری نکات رفتاری توجه داشته باشند تا بتوانند ارتباط صحیحی با نوجوان خود برقرار کرده و از بسیاری آسیب‌ها و پیامدهای مخرب جلوگیری کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه نوجوان کلیک کنید.
منبع: تحقیر نوجوانان
تحقیر نوجوانان و رفتارهای تربیتی نادرست
در بسیاری از مواقع والدین و یا مسئولان مدرسه بدون اینکه از رفتار خود و تأثیرات مخرب آن آگاه باشند کارهایی را انجام می‌دهد که می‌تواند در دراز مدت به نوجوان آسیب برساند و او را با مشکلات متعددی نظیر تخریب اعتماد به نفس، بحران هویت، افسردگی و اختلالات اضطرابی درگیر کند. برای اینکه بدانید چه رفتارها و شیوه‌های تربیتی از دید نوجوانان تحقیر محسوب می‌شود ما در ادامه به چند مورد از آن‌ها اشاره کرده‌ایم.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه رفتار صحیح با نوجوان کلیک کنید.
1. بی‌ارزش سازی توانمندی‌های نوجوان
بسیاری از والدین یا مسئولان سیستم آموزشی فکر می‌کنند که تحقیر و کوچک شمردن توانمندی‌های افراد می‌تواند به نوعی نیروی محرکه در آن‌ها تبدیل شود و در آینده رشد و شکوفایی بسیاری را برای نوجوان به ارمغان بیاورد. همین تفکر غلط باعث می‌شود که آن‌ها دستاوردهای نوجوانان را نادیده بگیرند و دائماً تلاش کنند تا آن را امری کوچک و بی‌اهمیت جلوه دهند.
این در حالی است که نظام پاداش دهی درست یکی از شیوه‌های اصلی شکل دهی رفتار و تقویت آن محسوب می‌شود. افرادی که از جانب اطرافیان خود در برابر عملکرد صحیحشان بازخوردهای مثبت می‌گیرند همواره انگیزه درونی بیشتری پیدا می‌کنند و این تأیید شدن از جانب افراد مهم زندگی آن‌ها را به سمت جلو پیش می‌راند. اما تحقیر هرگز انگیزه سالمی برای افراد ایجاد نمی‌کند.
البته ممکن است که برخی نوجوانان هنگام کوچک شمرده شدن از جانب بزرگ‌ترها تصمیم بگیرند تا به پیشرفتی چشمگیر دست بیابند اما این تصمیم اغلب با هیجانات منفی بسیاری نظیر خشم‌های فروخورده، احساس نادیده گرفته شدن و تحقیر همراه است که حتی اگر در آینده به پیشرفت بیشتر منجر شود سلامت روانی فرد را تهدید می‌کند. در واقع این موضوع باعث می‌شود که او همواره رنج‌ها و احساسات ناخوشایندی را هنگام مشاهده دستاوردهای خود تجربه کند و تنها برای ثابت کردن خود تلاش‌های بیشتری را انجام دهد.
2. تحقیر نوجوانان در جمع
در دوره نوجوانی افراد بیش از هر زمان دیگری دوست دارند که در گروه‌های مختلف مورد پذیرش قرار بگیرند و از جانب افراد جامعه تأیید شوند. انتقاد کردن از فرزند یا دانش آموز نوجوان در جمع می‌تواند تا حد بسیاری روحیه او را به هم بریزد و احساس در هم شکستگی و تخریب اعتماد به نفس را به وجود بیاورد. در نتیجه لازم است که بیشتر در مورد روحیات خاص افراد در این دوران اطلاعات کسب کنید، حساسیت‌های یک نوجوان را بیشتر بشناسید و برای انتقاد کردن، فضایی خصوصی را برای گفت‌وگو انتخاب نمایید.
3. تحقیر نوجوانان با به کارگیری کلام نامناسب
از جمله پایه‌های اساسی یک ارتباط درست این است که بتوانید مهارت گفت‌وگوی مؤثر را بشناسید و به این طریق تشخیص دهید که چگونه میتوانید بیشترین اثرگذاری را بر فرد مقابل خود داشته باشید. بسیاری از والدین و آموزگاران نسبت به این موضوع اطلاعات کافی ندارند و نمی‌دانند که کلام نادرست آن‌ها چه تأثیرات منفی را بر فرد می‌گذارد. برای اینکه بتوانید همواره مکالمات مناسبی را با نوجوان برقرار کنید و به او احساس تحقیر شدن ندهید تلاش کنید تا گفت‌وگوهای خود را در فضایی شفاف و صمیمانه پیش ببرید. در واقع لازم است که نگرانی‌های خود را بدون نیش و کنایه، به طور مستقیم و عاری از خشونت با نوجوان مطرح کنید و از او نیز بخواهید تا احساسات و افکارش را در این زمینه با شما در میان بگذارد.
4. تحقیر نوجوانان در برابر دوستان
یکی از مخرب‌ترین رفتارهایی که والدین در دوره نوجوانی انجام می‌دهند این است که فرزندشان را در برابر گروه دوستان کوچک بشمارند و توانمندی‌های او را نزد آن‌ها پایین بیاورند چراکه در سنین بلوغ گروه دوستان از اهمیت فوق‌العاده‌ای برای افراد برخوردار است و آن‌ها هویت خود را در این گروه‌ها باز می‌یابند. متأسفانه بسیاری از والدین برای جدا کردن فرزندشان از دوستانی که به نظر ناباب می‌رسند دست به تحقیر نوجوان در بین گروه دوستان می‌زنند تا به نحوی گروه، خود این فرد را پس بزند.
این رفتار تأثیرات بسیار مخرب و منفی را به بار می‌آورد و نه تنها در رابطه عاطفی میان شما و فرزندتان گسست‌های بسیاری را ایجاد می‌نماید بلکه عزت نفس و هویت فرد را نیز درگیر طوفان‌های بسیاری می‌کند. اگر فکر می‌کنید گروه دوستان فرزندتان را افراد نامناسبی تشکیل می‌دهند تلاش کنید تا با یک روانشناس متخصص در حوزه کودک و نوجوان تماس بگیرید و برای اتخاذ بهترین شیوه تربیتی از او کمک بخواهید.
برای آگاهی بیشتر در زمینه مشاوره تلفنی کلیک کنید.
5. تحقیر با به کارگیری القاب و صفات نامناسب
هنگام برخورد با نوجوان همواره این مسئله را در نظر بگیرید که شما تنها میتوانید از عملکرد او انتقاد کنید اما هرگز نباید کل شخصیت او را زیر سؤال ببرید. برای مثال اگر او تکالیف مدرسه‌اش را به درستی انجام نمی‌دهد لازم است که به طور مستقیم در همین مورد به او بازخورد دهید و به او بگویید که انتظار دارید چه کارهایی انجام دهد. متأسفانه برخی از والدین و معلمان در این شرایط کل شخصیت فرد را هدف قرار می‌دهند و با به کار بردن القاب، برچسب‌ها و صفات نامناسب اعتماد به نفس نوجوان را تخریب می‌نمایند.
از همین رو توجه داشته باشید که هیچ وقت از برچسب‌هایی نظیر “تنبل”، “بی‌فکر”، “بچه” و … استفاده نکنید و مشکل در یک حوزه را به تمام وضعیت‌های زندگی ربط ندهید. این برچسب‌ها شاید از نگاه شما بی‌اهمیت به نظر برسند اما می‌توانند تأثیرات عمیقی بر نوجوان بگذارند و حتی شخصیت بزرگسالی او را نیز تحت تأثیر قرار دهند.
تحقیر نوجوانان و تأثیرات آن
افراد در سنین نوجوانی با چالش‌های مهم و گوناگونی سر و کار دارند. آن‌ها بیش از هر زمان دیگری دوست دارند به یک هویت مستقل دست یابند و به دیگران نشان دهند که چه ویژگی‌های منحصر به فردی نسبت به سایرین دارند. برخورداری از اعتماد به نفس کافی در این شرایط یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی است که به افراد کمک می‌کند تا به شخصیت دلخواه خود دست پیدا بکنند و به مرور زمان ثبات نسبی را در زندگی خود تجربه نمایند.
تحقیر نوجوان با هدف قرار دادن اعتماد به نفس او می‌تواند به قلب هویت‌یابی فرد نفوذ کرده و او را از درون فلج سازد. تأثیرات این موضوع می‌تواند آن‌قدر عمیق باشد که سال‌های سال با فرد باقی بماند و مشکلاتی نظیر افسردگی، اضطراب اجتماعی، بحران هویت و بی‌ثباتی شخصیتی را به بار بیاورد. اگر احساس می‌کنید که ارتباط شما و فرزند نوجوانتان همواره در مسیری پرتنش قرار دارد و نمی‌توانید صلح و آرامش را به این رابطه برگردانید کمک گرفتن از یک روانشناس متخصص در حیطه کودک و نوجوان تا حد زیادی می‌تواند برای شما راهگشا باشد.
سؤالات متداول
– فرزند من در دوران نوجوانی قرار دارد و متأسفانه اعتماد به نفس بسیار کمی دارد. او با کوچک‌ترین انتقاد احساس حقارت می‌کند و از خود پرخاشگری نشان می‌دهد. چگونه می‌توانیم در این زمان به او کمک کنیم؟
نوجوانان معمولاً به دلیل خود مرکز بینی که دارند بیش از هر زمان دیگری نسبت به انتقادهایی که می‌شنوند واکنش نشان می‌دهند و به طور کل حساسیت بیشتری دارند. با این همه تلاش کنید تا روش‌های درست انتقاد کردن را بیاموزید و رفتارهای خود را بررسی کنید تا ببینید آیا نیازها و خواسته‌های نوجوان را برآورده می‌کنید یا خیر. اگر احساس می‌کنید کمبود اعتماد به نفس فرزندتان شدت بسیاری پیدا کرده و به عملکرد او در حوزه‌های مختلف زندگی نظیر تحصیل و روابط اجتماعی آسیب می‌رساند حتماً با یک روانشناس کودک و نوجوان مشورت نمایید. برای دریافت مشاوره در زمینه تحقیر نوجوانان میتوانید با مرکز مشاوره روانشناسی کانون مشاوران تماس بگیرید.
منبع: تحقیر نوجوانان