ترس از مکان های بسته، تنگنا هراسی یا کلاستروفوبیا نوعی اختلال اضطرابی است که در آن ترس غیرمنطقی از عدم امکان فرار و یا بسته بودن محیط می‌تواند منجر به حمله هراس شود. در واقع یک نوع فوبیای خاص است که شرایط کاری و زندگی شخصی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. وقتی فرد در یک مکان بسته و تنگ قرار می‌گیرد استرس، اضطراب، تعریق و عدم تمرکز او را فرا می‌گیرد. روش‌های درمانی مختلفی مانند روش‌های شناختی رفتاری، مواجهه درمانی و حساسیت زدایی وجود دارد که به فرد در درمان این اختلال کمک می کند.
برای دریافت مشاوره در زمینه کلاستروفوبیا میتوانید با مرکز مشاوره روانشناسی کانون مشاوران و با شماره 02122016024 تماس بگیرید.
منبع: کلاستروفوبیا یا تنگا هراسی
کلاستروفوبیا
ترس از مکان های بسته، تنگنا هراسی و یا کلاستروفوبیا شامل هر نوع مکانی می‌شود و میزان و شدت آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. ترس از آسانسور، اتاق‌های تنگ، سرویس‌های بهداشتی، تونل، مترو و حتی قرار گرفتن در میان جمعیت می‌تواند فرد را در تنگنا قرار دهد. این فوبیا با فکر کردن هم همان علائم وحشت را در فرد ایجاد می‌کند.
از آنجایی که یک فرد جزئی از جامعه است و باید برای زندگی خود و حفظ ارتباطات اجتماعی در مکان‌های مختلفی قرار بگیرد، این مهم می‌تواند روی رفتارهای اجتماعی او تأثیر گذاشته و باعث ترس در دیگران شوند. چون دیگران نمی‌دانند که یک فرد چرا در آسانسور باید به حدی وحشت کند که انگار در حال بیهوش شدن است، به همین دلیل باید مورد درمان قرار بگیرد تا بتواند مثل سایرین یک زندگی عادی را داشته باشد.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه فوبیا و ترس کلیک کنید.
مهم‌ترین ابعاد مطرح در کلاستروفوبیا
وقتی فردی از قرار گرفتن در مکان‌های بسته هراس داشته باشد، سه بعد اساسی یعنی ابعاد شناختی، هیجانی و جسمانی او تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
بعد شناختی
شامل افکاری می‌شود که ذهن فرد را در مورد گرفتار شدن در مکان‌های بسته تحت الشعاع قرار می‌دهد.
بعد هیجانی
بعد از گرفتار شدن در مکان‌های بسته احساس ترس و اضطراب غیر قابل کنترلی در فرد ایجاد می‌شود.
بعد جسمانی
فرد علائم جسمانی ترس را در خود نشان می‌دهد. بالا رفتن ضربان قلب، تنفس تند و کوتاه، تعریق کردن، لرزش شدید دست و پا، عدم توانایی در تکلم و… از جمله این نشانه‌ها هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اختلال فوبیای خاص کلیک کنید.
نشانه‌های کلاستروفوبیا
نشانه‌های زیادی برای افرادی که از مکان‌های بسته می‌ترسند وجود دارد. از این رو هر کسی ممکن است نشانه‌های مخصوص به خود را در کنار این علائم داشته باشد که با دیگری متفاوت است.
– احساس ترس شدید به خاطر گرفتار شدن و محدودیت در مکان‌های بسته
– ترس شدید از خفه شدن
– تمایل و گرایش شدید به مکان‌های باز و روشن
– بروز نشانه‌های اضطراب و نگرانی از شدید تا خفیف
– احساس تنگی نفس از جمله نشانه‌های کلاستروفوبیا
– نفس نفس زدن و تپش قلب
– تعریق، ضعف جسمانی و رنگ پریدگی
– عدم توانایی در تکلم و تته پته کردن
علت ابتلا به کلاستروفوبیا
اطلاعات کمی در مورد علل ایجاد کلاستروفوبیا شناخته شده است. عوامل محیطی ممکن است در این زمینه نقش مهمی داشته باشند. افراد معمولاً در دوران کودکی یا در سن نوجوانی کلاستروفوبیا و علائم این اختلال را احساس می‌کنند.
کلاستروفوبیا می‌تواند مربوط به اختلال عملکرد آمیگدال باشد. آمیگدال وظیفه دارد که ﺧطر را تشخیص دهد و مسئول خبر رساندن به سیستم ترﺷﺢ کورتیزول است. این فوبیا همچنین می‌تواند ناشی از یک رویداد آسیب زا مانند عوامل زیر باشد.
– فرد برای مدت طولانی در یک فضای تنگ یا شلوغ گرفتار شده است.
– در محیط بسته هواپیما بین زمین و آسمان تکان‌های شدیدی خورده است.
– به عنوان مجازات در کودکی در یک حمام زندانی شده و درب را بر روی او قفل کرده‌اند.
– فرد در حمل و نقل عمومی شلوغ گرفتار شده است.
– در یک فضای تنگ، مانند کمد، به طور تصادفی مدتی را حبس شده است.
روش‌های درمانی کلاستروفوبیا
روش‌های شناختی در درمان تنگنا هراسی
در این شیوه درمانگر طرز فکر افراد را نسبت به مکان‌های بسته تغییر می‌دهد. این راه حل درمانی بسیار رایج بوده و افراد بسیاری با آگاهی یافتن در مورد ترس خود و اینکه چیزی ترسناک در مکان مورد نظر برای هراس وجود ندارد، می‌توانند درمان شوند.
حساسیت زدایی تدریجی در درمان تنگنا هراسی
حساسیت زدایی در سه مرحله انجام می‌شود. در مرحله اول درمانگر با کمک بیمار لیستی را از ترس‌های فرد ایجاد می‌کند. این لیست از ترسناک‌ترین مکان سر بسته تا مکانی که کمترین ترس را در فرد ایجاد می‌کند، اولویت‌بندی می‌شود. در مرحله دوم درمانگر با روش‌های ریلکس کردن و مدیتیشن فرد را آرام می‌کند و در مرحله سوم درمانگر از فرد می‌خواهد که از بر اساس لیست از موردی که کمترین ترس را در ایجاد می‌کند تصور را شروع کرده و تصور خود را به ترسناک‌ترین مورد ادامه دهد.
مواجهه درمانی
در این شیوه درمانگر فرد را در معرض سلسله مراتبی از ترس‌ها قرار می‌دهد و این احساس اضطراب دائم با او همراه است تا اینکه ترس و نگرانی برایش به امری عادی تبدیل شود.
دارو درمانی
برخی شدت و میزان بالاتری از ترس را به خاطر وجود مکان‌های بسته و یا تصور آن دریافت می‌کنند به همین دلیل درمانگر مراجع را به روانپزشک معرفی می‌کند و پزشک متخصص برای کاهش اضطراب و نگرانی او از داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی استفاده می‌کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه درمان فوبیا کلیک کنید.
سخن پایانی
اگر از مکان‌های بسته هراس دارید هر چه سریع‌تر با مراجعه به روانشناس این ترس را برطرف کنید. ترس‌ها مانع از رسیدن شما به اهدافتان می‌شود و فراموش نکنید که فرار کردن از عامل ترس نمی‌تواند همیشه به شما کمک کند، چون بالاخره زمانی را به خاطر شرایط ممکن است در مکانی بسته قرار بگیرد. اگر هر چه سریع‌تر روند درمانی خود را آغاز کنید زودتر به بهبودی خواهید رسید.
سؤالات متداول
آیا کلاستروفوبیا یک بیماری روانی است؟
این موارد در دسته اختلال اضطراب قرار می‌گیرند و به عنوان مشکلات روانی شناخته می‌شوند که خوشبختانه قابل درمان هستند.
آیا عامل ژنتیک در زمینه کلاستروفوبیا نقش دارد؟
نتایج برخی از تحقیقات ناشی از آن است که در کنار برخی عوامل دیگر، ممکن است فرد به واسطه مسائل ژنتیکی به این اختلال دچار شده باشد.
برای دریافت مشاوره در زمینه کلاستروفوبیا میتوانید با مرکز مشاوره روانشناسی کانون مشاوران و با شماره 02122016024 تماس بگیرید.